Het is een open deur, maar vandaag werd ik me er weer eens terdege van bewust. De komst van internet, online media en social media hebben het vak van de communicatiespecialist volledig overhoop gehaald. Een compleet nieuwe generatie middelen is opgestaan, met elk bijzondere (technische) kenmerken, die bovendien zo snel ontwikkelen dat het bijna niet bij te benen valt.
Communicatieprofessionals van nu hebben kennis van offline media, ze weten wat er komt kijken bij de ontwikkeling van offline campagnes en bij de ontwikkeling van verschillende gedrukte media; een brochure, een krant, een poster, een advertentie in een tijdschrift etc. Ze weten waar ze op moeten letten, welke eisen ze moeten stellen, waar ze aan moeten denken. Diezelfde kennis ontbreekt als het over digitale media gaat. Als een gemiddelde communicatiemedewerker de opdracht krijgt om een website te ontwikkelen of bijvoorbeeld een iPhone app, dan kan hij/zij niet eens een lijst met wensen of eisen opstellen, omdat hij/zij niet weet wat er komt kijken bij de ontwikkeling van het middel.
Kennis & capaciteit ontbreekt
Dat eisenpakket is ook nog eens een stuk ingewikkelder dan bij offline media. Internet en alle digitale media zijn namelijk ontstaan vanuit de techniek, in tegenstelling tot gedrukte media, die veelal zijn ontstaan vanuit communicatie en journalistiek. Er is dus veel meer inhoudelijke kennis vereist. Dat resulteert ook in een gebrek aan inzicht in wat de ontwikkeling nou daadwerkelijk kost. Hoeveel tijd kost het om een Android app te programmeren? Waar hangt dat precies vanaf? Het resultaat: vaak onrealistische wensen met een onrealistisch budget of te duur betaalde investeringen. En dan komt er ook nog eens bij: als je een gedrukt middel ontwikkelt, houdt het proces op bij het drukken en verspreiden. Bij online tools begint het dan vaak pas. Beheer, onderhoud, doorontwikkeling kosten tijd, geld, kennis en capaciteit die er (over het algemeen) niet is.
Ondertussen verleggen organisaties de communicatiefocus steeds meer van offline naar online. Omdat het goedkoper is, omdat de doelgroep daar aanwezig is en omdat het ‘past bij de tijd’. Bijna alle communicatievacatures vragen ervaring met of affiniteit met online media. Logisch: want de kennis ontbreekt. Bovendien is er vaak geen capaciteit op het vlak van technisch en functioneel ontwerp en beheer. Al die online projecten moeten door een handjevol programmeurs en funtioneel beheerders worden ontwikkeld en gemanaged. Niet gek dus dat het vaak misloopt.
So what’s next?
Moeten managers hun medewerkers dan maar massaal laten bij- of omscholen? Ja en nee. Natuurlijk is het zaak dat de werkgever investeert in het vergroten van kennis op dit vlak. Het begint naar mijn mening bij de communicatiespecialist zelf. De mensen in ons vak die er wat vanaf weten, zijn vaak 100% autodidact. Ik heb, als 25-jarige, het geluk te zijn opgegroeid met internet en online media. Maar toch staat dat niet gelijk aan kennis over het onderwerp. 
Veel van mijn leeftijdsgenoten weten er amper iets van. Dat komt ook door het feit dat opleidingen communicatie(management) nog steeds geen of weinig aandacht besteden aan praktische vaardigheden op het vlak van internet en digitale media. Een training of opleiding, die de communicatieprofessional een praktisch update geeft op het vlak van online strategie en online ontwerpersvaardigheden, zou een enorm gat vullen. Maar het start met interesse en zelfmotivatie. En daarbij is leeftijd geen bepalende factor.
Er is al zoveel te vinden op internet, in blogposts en online cursussen, maar ook in boeken die over dit onderwerp geschreven zijn. En daar houdt het uiteraard niet op; de beste manier om bekend te worden met de ins & outs van verschillende media en platforms is ermee aan de slag gaan. Zo leer je niet alleen over ongeschreven regels en de specifieke ‘cultuur’ van het middel, maar krijg je ook zicht op de technische specificaties. Duik gewoon eens in de ontwikkelomgeving van Facebook, start een blog en ga eens aan de slag met HTML en CSS. Lees over nieuwe tools, nieuwe ontwikkelingen. Houd het bij. En heb je echt helemaal geen interesse in digitale media? Dan is het communicatievak misschien niet langer iets voor jou.
Ik had het hier gister nog over met een huisgenoot. Mijn manager in de 50 en heeft geen idee waar alles over gaat. Ik denk dat het bedrijf daardoor kansen misloopt, aan de andere kant krijg ik zo de kans om ervaring op te doen met social media!
Woeh, goede blog! Het is tijd voor een revolutie met nieuwe (online) communicatieadviseurs! 😉
Valt weinig aan toe te voegen, anders dan mijn volledige instemming. Pas overigens op (reacties) dat leeftijd en adoptiebereidheid van de ‘nieuwe’ media aan elkaar worden gekoppeld. Ik zie meer weerstand bij dertigers dan bij veertigers en vijftigers. Die laatsten lopen hun ‘achterstand’ snel in.
Maar zeker, veel communicatiebureaus missen de technische feeling en kennis die nodig is voor een goede advisering van hun klanten. Bij veel ICT-gedreven bedrijven mist echter weer de feeling voor het communicatievak. En zo valt er een gat in het huidige aanbod waar maar enkele bureaus op inspringen.
Kwestie van tijd. Want de traditionele reclame- en communicatiebureaus die niet meegaan zullen snel van het toneel verdwijnen. Vooral ook omdat (de huidige) modellen en vaste schema’s in de social media vooralsnog (en misschien wel nooit) zullen werken.
Het zijn mooie en boeiende tijden voor communicatiespecialisten.
@Paul dankjewel voor je reactie. Mooie aanvulling. Veel mensen koppelen inderdaad leeftijd & adoptiebereidheid ‘nieuwe’ media inderdaad aan elkaar. Bij bijna elk gesprek of workshop die ik geef, roept wel iemand ‘ja, maar jij bent jong. Jij bent er mee opgegroeid.’ Wat ik wil zeggen is dat het niet per definitie samen hoeft te hangen. Het gaat erom dat je erin duikt, bereid bent om te leren en niet vies bent van een stukje techniek. En dat heeft helemaal niets met leeftijd (of een ander demografisch kenmerk) te maken.
Goed blog over herkenbare problematiek.
Merk om me heen dat de bereidheid van (ook jonge) communicatiecollega’s om mee te gaan in deze ontwikkelingen en zichzelf hierin te verdiepen gering is. Techniek (maar ook bijvoorbeeld statistieken) schrikken af, lijkt het wel. Jammer, want er is zo veel werk te doen.
Merk ook dat je als online communicatieprofessinal moeilijk te plaatsen ben, want wat doe je nu precies? Je bent geen online marketeer, maar ook geen communicatiemedewerker/- adviseur. Je houdt je bezig met functioneel beheer, maar bent vaak ook projectleider bij lancering van nieuwe online platformen. Je werkt vaak op adviserend en coördinerend niveau, maar er wordt ook va je verwacht dat je goede webteksten kunt schrijven. Als je niet uitkijkt wordt al het werk wat maar enigszins met online te maken heef tbij jou neergelegd. Leuk, maar niet te behappen natuurlijk. Hoe zien jullie dit?
@Rianne Daar signaleer je inderdaad een groot probleem. Hoe meer projecten met online te maken hebben en hoe groter de focus op online, hoe meer druk er op jou komt. Zeker als je de enige bent. Dat hangt natuurlijk ook helemaal af van de grootte van de organisatie. Ik zou dit zeker aankaarten bij je werkgever en de verschillende functies die je eigenlijk al onderscheidt in je reactie onder de aandacht brengen. Een functioneel beheerder en webredactie worden al gauw essentieel en onmisbaar!
Zeer herkenbaar, de bedrijven moeten zich toch ook meer bezig houden met het online vlak van communicatie vind ik. Geef de medewerkers gewoon een aantal cursussen of laat ze aan de slag gaan met een profielensite zoals facebook. Of laat ze eens hun gedachten opschrijven in een blog en laat ze kennis maken met alle attributen dat het met zich mee brengt. Als ze dit niet doen zullen ze veel klanten verliezen want internet is aan het groeien en blijft een steeds groter publiek krijgen.
Een mooi verhaal Saskia! Eens met je punt dat het start met interesse en zelfmotivatie bij medewerkers. Ik zou daar aan willen toevoegen dat een manager daartoe wel mag uitdagen en daarvoor ook de condities moet scheppen. Uitdagen in de zin van prikkelen, stimuleren, voorbeeldgedrag vertonen. En condities scheppen door er ruimte voor te maken. Medewerkers moeten kunnen spelen, spelenderwijs leer je het snelst en het meest. Mijn eerste pc kreeg ik 3 maanden thuis te leen van mijn manager, ik leerde omgaan met de muis door patience op de laptop van kantoor te spelen, PowerPoint leerden we als afdeling gebruiken omdat we als afdeling allemaal een dag lang de ruimte kregen om een kwartetspel (met PowerPoint) te ontwerpen in verband met het afscheid van een collega. We hebben er toen in die dag niet alleen veel van geleerd, we hebben het ook van elkaar geleerd en er bovendien zo ongelooflijk veel plezier aan beleefd.
Mijn zoons hebben bepaalde talenten en vaardigheden snel ontdekt en ontwikkeld omdat ze daar via hun favoriete games door werden uitgedaagd, gestimuleerd en geïnspireerd. Het zou, zeker in die leeftijdsfase, wat mij betreft zelfs de helft van het leren mogen zijn. Ben je slecht in Engels, speel dan verplicht je favoriete game in de internationale versie. Bovendien is het veel leuker om iets te leren van een leeftijdgenoot of iemand met eenzelfde interessegebied, dan van iemand anders.
@Rianne: Ik denk dat je zeker een punt hebt dat er van je als online communicatieprofessional verwacht wordt dat je van alle markten thuis bent. Dat is nieuwe beroepen eigen, we hebben met elkaar tijd nodig om zaken opnieuw te labelen, van etiketten te voorzien. Wat het nog lastiger maakt is dat veel wat nieuw is de neiging heeft om te groeien. Je krijgt het dus drukker en drukker en er lijkt geen eind aan te komen. Wat helpt is als je binnen een organisatie bondgenoten kunt vinden. Iemand in het managementteam (hoeft niet je eigen manager te zijn), een collega communicatieprofessional uit een andere business unit, collega’s van andere afdelingen die ook actief zijn op Twitter. Je zult zien dat de lijnen in de organisatie anders gaan lopen, dat zo’n netwerk je helpt om met de dynamiek van de snelle veranderingen om te gaan.
@Frank Dankjewel voor je uitgebreide reactie. Ik ben het eens met je dat managers een stimulerende rol kunnen en dienen te spelen. Wat ik om me heen merk, is dat dat echter vaak niet gebeurt. Medewerkers krijgen bovendien ook niet de tijd om spelenderwijs te ontdekken. Hoe zou jij daar mee omgaan?
Volledig mee eens!
Mag ik wel even aan toevoegen dat ik vorige maand ben afgestuurd aan een HBO opleiding communicatie en media, en ik tijdens mijn 4jarige studie geen een keer Social media of nieuwe media voorbij heb zien komen. Online marketing wel maar over het algemeen werd de nadruk gelegt op traditionale communicatie.
Al mijn ervaring en kennis van het Online marketing heb ik zelf, met mijn eigen nieuwsgierigheid, moeten ontdekken.
Overigens vind ik ook dat als je een echte communicatieprofessional bent, je allang had moeten verdiepen in Online marketing.
@Saskia: Ik neem aan dat je vraagt hoe je daar als medewerker mee om kunt gaan? Ik denk dat dit lastig kan zijn. Traditionele organisaties, managers met ouderwetse leiderschapsstijlen, dat verander je in je eentje niet zo snel. Wat ik ook al in mijn reactie aan Rianne aangaf: soms kan het wel helpen om binnen de organisatie bondgenoten te vinden. Gebruik ook de kracht van de interne netwerken, probeer ook ‘via de band’ te beïnvloeden. En lukt het allemaal niet, ga dan vooral actief om je heen kijken…
Herkenbaar, zowel blog als reacties.
Werken met social media is niet leeftijdsgebonden (zegt deze bijna 50er ;)Maar je moet idd als early adapter op zoek naar bondgenoten. Laten zien wat je er mee kunt. Ik ga binnenkort (op verzoek!) collega’s van Netwerk Marketing en Communicatie inspireren. Ze moeten vooral gaan doen en ervaren. Social Media gaat om communiceren en relaties onderhouden, daarin moet je investeren. Zowel fysiek als digitaal.
Als voorbereiding op de workshops ga ik deze blogpost gebruiken! Dank!
Wat een compliment judith!! Mocht je nog van gedachten willen wisselen dan kun je me altijd mailen!
Mooi stuk en herkenbaar (zei hij als oude(re) man van boven de 50 😉 )
Het heeft allemaal te maken met leiderschap. Leiderschap van jezelf en van de mensen in je omgeving. Waarbij dit leiderschap flink aan het veranderen is. Zagen we eerst (en nog steeds veel) van bovenaf naar ons toe komen (en wachtten we daar vaak op), nu is iedereen zijn eigen leider. Dat vergt reflectie. Reflectie op wie je zelf bent, hoe je je verhoudt tot de ander en tot je werk. Social media is bij uitstek geschikt om dit faciliteren. De zoektocht van/naar je zelf en de verbinding naar de ander. Waarbij het er dan om gaat dat je authentiek bent en blijft. Ook als het gaat om je werk. Te vaak spelen mensen in hun werk een (andere) rol.
Met de inzet van social media is dat uit den boze. Mensen willen mensen leren kennen. Ook als het gaat via de zakelijke lijnen. Ofwel de mens komt centraal te staan ipv de systemen, de hierarchie, de middelen, het bedrijf. Tja en dan moet je natuurlijk als mens wel even met je ogen knipperen en om je heen kijken als je zelf ineens in het middelpunt authentiek staat te zijn. Da’s wennen. Maar het mooie is dat via social media je snel medestanders vindt en hulp krijgt aangeboden. Je staat er dus helemaal niet alleen voor. Tenminste als je om je heen durft te kijken en de verbinden aan durft te gaan. Het gaat in communicatie dus vooral om mensen in plaats van boodschappen. Maar dat hoeft geen probleem te zijn. Niks menselijks is ons vreemd 😉
En niet te krampachtig vasthouden aan wat er al is en zoals we het altijd gedaan hebben. Social media is ook een gevalletje en oefening “loslaten”. Laten gebeuren dus. Of zoals Frank het mooi verwoord: spelen. Dus gewoon beginnen en doen en gaande weg leren. Leren vanuit het spelen en vanuit je passie. Want als die passie er niet is dan kun je communiceren wat je wilt, maar dan zal de boodschap niet overkomen ofwel ontstaat er geen verbinding. Vanuit jezelf, je passie en authenticiteit ontstaan mooie verhalen en verbindingen. Ik mag uit ervaring spreken 😉
Hoi Saskia. Goed verhaal en knap dat je de essentie weet te raken: het communicatievak wordt inderdaad al zeer hoge mate beïnvloed door de inzet van digitale online media. Is vaak ook nog goedkoper en effectiever dan de inzet van offline media.
Ik verwacht dat er spoedig een ommekeer komt. Voorbeeld: je biedt een digitale versie aan van een brochure en als je een printversie wilt, kun je die zelf afdrukken via je eigen printer of een exemplaar aanvragen, die je de volgende dag dan direct in huis hebt.
Dus printmedia wordt een aanvulling op digitale media. Nu is dat nog vaak andersom. En met digitale media kun je direct sturen op de wensen van je klanten. Wat proberen verschillende mensen jou te vertellen, waarmee je als bedrijf je voordeel mee kunt doen? dat kunnen kleine details zijn, maar mogelijk innovatief genoeg om als bedrijf met je tijd en klantwensen mee te gaan. Dit is ook de tendens die ik proef uit de reactie van Hans Mestrum.
@Erik Opmerkelijk maar heel herkenbaar: de rol van print is met de komst van online (social) media nog lang niet uitgespeeld, if ever. Ik heb ook als communicatiebureau er nadrukkelijk voor gekozen om ondanks mijn focus op online media, ik print nadrukkelijk blijf leveren. Maar wat je zegt Erik, print is nu een aanvulling op online media. Ook de inhoud van de printed media zal veranderen, juist omdat het een aanvulling is op en een verwijzing is naar online media.
Nee, posters voor grote event zullen nog wel even in ons straatbeeld blijven. Maar met print bouw je nauwelijks een relatie op, dat is de taak van de social media.
Ik merk dat veel communcatiebureau’s zitten te slapen. Ook wat Sassie zegt, dat geldt (helaas) voor ‘jonge’ en ‘oudere’ adviseurs. Wat Hans stelt dat mensen die niet op alle plekken ‘gewoon’ zichzelf kunnen zijn, authentiek dus, de meeste problemen zullen hebben om zich online open te stellen.
En zo is toetreding tot de sociale media voor velen nog een hele kluif.
Feest van herkenning, zowel blog als reactie.
@Rianne Ja die de berg aan taken die groeit maar voor een webredacteur of diegene die de online communicatie op zich heeft genomen. Wat helpt zijn heldere analyses, advies en planning in de vorm van een is webcareplan, onlinecommunicatieplan of social media strategie. Het helpt echt als het MT of leidinggevende ziet wat de doelstelling is, wat er nodig is omdat te bereiken en de bijbehorende planning.
Het is een mythe dat interesse in online communicatie aan een bepaalde leeftijd toebehoord. En wat je zegt, het is zo makkelijk om online kennis op te doen als het je interesse heeft. Zegt dit ‘relatieve oudje’. 😉